निर्दोष नेपाल, भारत। हिन्दी साहित्यका मूर्धन्य साहित्यकार तथा ५९औँ ज्ञानपीठ पुरस्कार विजेता विनोद कुमार शुक्लको ८८ वर्षको उमेरमा निधन भएको छ ।
मङ्गलबार साँझ रायपुरस्थित एम्स अस्पतालमा उहाको निधन भएको हो । उहाँ लामो समयदेखि वृद्धावस्थाजन्य रोग र बहु-अङ्ग सङ्क्रमणबाट पीडित हुनुहुन्थ्यो।
उहाँको निधनले भारतीय साहित्यमा एक अपूरणीय क्षति पुगेको छ, जसलाई साहित्यका आलोचकहरूले ुएक युगको अन्त्यु भनेर व्याख्या गरेका छन्।
सरल भाषामा गहिरो दर्शनस् शुक्लको साहित्यिक यात्राविनोद कुमार शुक्लको जन्म सन् १९३७ जनवरी १ मा भारतको छत्तीसगढ राज्यको राजनान्दगाउँमा भएको थियो।
उहाँले जबलपुर कृषि विश्वविद्यालयबाट उच्च शिक्षा हासिल गर्नुभयो र आफ्नो जीवनको अधिकांश समय प्राध्यापनमा बिताउनुभयो।
उहाँ इन्दिरा गान्धी कृषि विश्वविद्यालयमा प्राध्यापकको रूपमा कार्यरत हुनुहुन्थ्यो।उहाँको लेखन शैली जादुई यथार्थवाद र अत्यन्तै सरल भाषाको अनुपम मिश्रणका लागि चिनिन्छ।
उहाँका रचनाहरूमा सामान्य मानिसको दैनिक जीवन, उनीहरूको सङ्घर्ष, सानातिना खुसी र भित्री भावनाहरूलाई यति गहिरो र अनौठो तरिकाले प्रस्तुत गरिएको हुन्छ कि पाठकहरू मन्त्रमुग्ध हुन्छन्।
उहाँको लेखनले जीवनको सबैभन्दा साधारण पक्षहरूमा पनि असाधारण सौन्दर्य र दर्शन लुकेको हुन्छ भन्ने कुरा प्रमाणित गर्छ।प्रमुख कृति र सम्मानविनोद कुमार शुक्लले कविता र कथा दुवै विधामा महत्त्वपूर्ण योगदान दिनुभएको छ।
उहाँका केही कालजयी कृतिहरू यस प्रकार छन्स्विधाप्रमुख कृतिहरूसम्मानरविशेषताउपन्यासनौकर की कमीजयसमाथि मणि कौलले चलचित्र बनाएका छन्।
खिलेगा तो देखेंगेउहाँको विशिष्ट गद्य शैलीको उत्कृष्ट उदाहरण।दीवार में एक खिड़की रहती थीसन् १९९९ मा साहित्य अकादमी पुरस्कार प्राप्त।कविता सङ्ग्रहसब कुछ होना बचा रहेगाउहाँको प्रारम्भिक र महत्त्वपूर्ण कविता सङ्ग्रह।वह आदमी चला गया नया गरम कोट पहन कर विचार की तरहउहाँको काव्य चेतनाको परिचायक।उहाँको साहित्यिक योगदानको कदर गर्दै उहाँलाई सन् २०२४ मा भारतको सर्वोच्च साहित्यिक सम्मान ज्ञानपीठ पुरस्कारबाट सम्मानित गरिएको थियो।
यो सम्मान पाउनुहुने उहाँ छत्तीसगढबाट पहिलो साहित्यकार हुनुहुन्थ्यो। यसबाहेक, उहाँले सन् २०२३ मा प्रतिष्ठित पेनरनाबोकोभ पुरस्कार पनि प्राप्त गर्नुभएको थियो, जसले उहाँको कृतिहरूको अन्तर्राष्ट्रिय पहिचानलाई पुष्टि गर्छ।
साहित्य जगत्मा शोकविनोद कुमार शुक्लको निधनको खबरले साहित्यकार, पाठक र शुभचिन्तकहरूमा गहिरो शोक छाएको छ। उहाँका समकालीन लेखकहरूले उहाँलाई सादगीका कविु र अद्वितीय गद्यकारु को रूपमा स्मरण गरेका छन्।
उहाँको अन्त्येष्टि रायपुरमा राजकीय सम्मानका साथ गरिने जानकारी परिवारजनले दिएका छन्।उहाँका कृतिहरूले हिन्दी साहित्यलाई मात्र होइन, विश्व साहित्यलाई नै समृद्ध बनाएका छन्।
उहाँको भौतिक उपस्थिति नभए पनि उहाँका शब्दहरू र विचारहरू सधैँ हामीमाझ जीवित रहनेछन्। उहाँको आत्माको चिरशान्तिको कामना।
